همه چیز راجع به صندوق‌های سرمایه گذاری خطرپذیر

یکی از راه‌های جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها، مراجعه به صندوق سرمایه‌گذاری‌ خطرپذیر است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر عموماً در استارتاپ‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به تکنولوژی یا روش نوینی دست پیدا کرده باشند. این سرمایه‌گذاران در ازای پولی که سرمایه‌گذاری می‌کنند، سهام شرکت را تصاحب کرده و از این طریق ثروت تولید می‌کنند.

سرمایه‌گذاران خطرپذیر (همان‌طور که از نام‌گذاری‌شان مشخص است) فرایند سرمایه‌گذاری خود را با ریسک بالا و پذیرش خطرات آن انجام می‌دهند و به تبع آن به دنبال بازدهی بالایی نیز می‌باشند. عدم قطعیت در محیط، دورنمای نامشخص بازار، فناوری تثبیت نشده، مدیریت کم‌تجربه و ناهمخوانی اطلاعات در استارتاپ‌ها از مهم‌ترین عوامل افزایش ریسک در سرمایه‌گذاری خطرپذیر است. این سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند تا از طریق روش‌هایی مانند حمایت مدیریتی، تزریق سرمایه به صورت مرحله‌ای و یا فعالیت‌های کنترلی، این خطرها را کاهش دهند.

در این مطلب به بررسی چندین سوال در زمینه سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌پردازیم.

در چه مرحله‌ای باید به صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر مراجعه کرد؟

استارتاپ‌ها عموما در سه مرحله از رشد خود به جذب سرمایه نیاز دارند:

اولین مرحله مربوط به جذب بودجه اولیه می‌باشد. این مرحله اولین گام جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها است. سرمایه‌ای که در این مرحله جذب می‌شود، بیشتر برای تحقیق و توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع اعضای تیم در این مرحله در حال گسترش یک ایده بوده و هنوز وارد مرحله توزیع محصول یا ارائه خدمت نشده‌اند. معمولا این بودجه برای افزایش تعداد اعضای تیم و انجام تحقیقاتی پیرامون محصول و بازاریابی آن به کار می‌رود.

در دومین مرحله، استارتاپ رشد بیشتری نسبت به مرحله قبل کرده و می‌تواند سرمایه بیشتری جذب کند. در این مرحله استارتاپ امکان رشدپذیری و موفقیت خود را تا حدی ثابت کرده است و حاضر است به ازای جذب سرمایه‌های زیاد مقداری از سهام خود را واگذار کند.

سومین مرحله جایی است که استارتاپ بسیار رشد کرده و دیگر یک شرکت نوپا محسوب نمی‌شود. در این مرحله استارتاپ مشتریان خود را گسترش داده است و به رشد و موفقیت اطمینان بیشتری دارد. توجه سرمایه‌گذاران بزرگ در این وضعیت به استارتاپ جلب شده و حاضرند حتی استارتاپ را خریداری کنند. در این مرحله برخی از سرمایه‌گذاران با دید مشارکت وارد استارتاپ می‌شوند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر مشتاقند در مرحله‌ی دوم و یا مرحله‌ی سوم یک استارتاپ سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین اگر استارتاپ شما به حد معقولی از رشد رسیده، چارچوب‌های اصلی تیم تشکیل شده و مسیر پیش روی شما تا حد زیادی مشخص است، می‌توانید به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر مراجعه کنید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر چه ویژگی‌هایی دارند؟

مشارکت در مدیریت

سرمایه گذاران خطرپذیر عموما دارای دانش و تجربه اقتصادی بالا هستند و با تکیه بر این دو مورد در مدیریت شرکت‌های سرمایه‌پذیر نوپا وارد شده و برای آن‌ها ارزش افزوده ایجاد می‌کنند.

ارزیابی همه جانبه

سرمایه‌گذاران خطرپذیر عموما به استارتاپ‌هایی ورود می‌کنند که پیش‌بینی می‌شود در آینده رشد سریعی خواهند داشت. اما در این میان باید همه جوانب مانند وضعیت اقتصادی، وضعیت بازار و .. را در نظر گرفت. بنابراین یکی از خدماتی که سرمایه‌گذاران خطرپذیر ارائه می‌دهند ارزیابی همه‌جانبه وضعیت استارتاپ است، چرا که در برخی از موارد اعضای تیم استارتاپ به دلیل تمرکز و تخصص بر ایده اصلی ممکن است برخی از مسائل را در ارزیابی‌های خود مدنظر قرار ندهند.

مشارکت در ریسک‌ها و خطرپذیری

یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های این صندوق‌ها خطرپذیری آن‌ها می‌باشد. صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر در واقع یک شرکت سرمایه‌گذاری است که تمام سرمایه خود را در خطر ریسک قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که انواع دیگر شرکت‌های سرمایه‌گذاری(برای مثال صندوق‌های بورس و طلا) این سطح از ریسک را قبول نمی‌کنند.

وقتی صحبت از صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌کنیم، بعنی به دنبال مدل کسب و کار پرخطر هستیم که در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، با ریسک‌های متنوعی روبرو است. برای راه اندازی کسب و کارهای نوپا ، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، یک شتاب دهنده عالی هستند.

درست است که استارتاپ‌ها ریسک بالایی دارند ولی در برخی از موارد سودآوری بسیار بالاتری از عرف سالانه بازار به سرمایه‌گذار می‌دهند. از طرف دیگر کمبود نقدینگی، مهم‌ترین عامل سرکوب ایده‌های طلایی کارآفرینان جوان است. به دلیل نرخ بالای شکست در بسیاری از کسب و کارها، تمایل کارآفرینان و سرمایه‎گذاران برای اختصاص بودجه به ایده‌ها و فعالیت‌‌های نوآورانه در عصر جدید، کم‌تر از سرمایه‎گذاری روی مدل‌های قدیمی سودآور با بازار مشخص و شفاف است.

نقدینگی این صندوق‌ها، به دنبال ایده‌های جسورانه و جذاب است. معمولا، ‌شرکت‌های کوچک و ایده‌پردازان جوان، به دنبال این گونه صندوق‌ها هستند تا نقدینگی برای رشد فعالیت خود جذب کنند.

مشارکت در مالکیت شرکت‌ها

زمانی که صندوق‌های سرمایه گذاری در مالکیت شرکت‌ها سهیم می‌شوند از هر ابزاری برای کمک به موفقیت این شرکت‌ها بهره می‌برند. این امر منجر به تلفیق دانش کارآفرینان و تجربه صاحبان این سرمایه خواهد شد. چرا که در این حالت منافع مشترکی میان اعضای استارتاپ و صندوق تعریف شده است.

دیدگاه بلندمدت

خطرپذیری برای کسب سود با دیدگاه کوتاه مدت امکان‌پذیر نمی‌باشد. با دیدگاه کوتاه مدت این صندوق‌ها از اهداف اصلی‌شان دور می‌شوند. لذا داشتن دید بلندمدت برای کسب سود یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این صندوق‌ها می‌باشد.

اگر استارتاپ را کسب و کاری نوپا، تکنولوژی محور و مقیاس‌پذیر بدانیم، ایجاد تحول در صنعت مورد فعالیت، تسخیر ‌سریع بازار هدف و دستیابی به برتری، بدون وجود سرمایه‌گذاران خطرپذیر در مراحل مختلف رشد امکان‌پذیر نیست.

بنابراین نیاز به بازاری کارا متشکل از سرمایه‌گذاران خطر‌پذیر برای فراهم کردن سرمایه مورد نیاز استارتاپ‌ها و مهم‌تر از آن سرمایه‌هایی از جنس اعتبار، روابط، مشاوره‌های عملیاتی و استراتژیک و همچنین تجربه و مهارت‌های مدیریتی مطرح است. لازم به ذکر است که موفق‌ترین استارتاپ‌ها در دو قرن ‌اخیر (اینتل، سیسکو، مایکروسافت، اوراکل، آمازون، فیسبوک، اپل، گوگل و…) همگی در مراحل رشد توسط سرمایه‌گذاران خطر پذیر تأمین مالی شده‌اند.

صندوق سرمایه‌گذاری خطر پذیر آفرینش یکی از صندوق‌های خطرپذیر فعال در ایران است که در حوزه‌هایی مانند فین‌تک، پولی و بانکی، تبلیغات، بیمه، گردشگری و خدمات پزشکی در کشور فعالیت می‌کند. این صندوق، پس از شناسایی ایده یا محصول اولیه، در جلسات متعدد با صاحبان ایده، به بررسی کسب و کار و برنامه‌ی توسعه‌ی ۵ ساله‌ی استارتاپ می‌پردازد. در صورت توافق با صاحبان استارتاپ، مرحله‌ی اعتبار سنجی استارتاپ آغاز می‌شود. در پایان و پس از تایید هیئت مدیره و مشاوران، ارزش‌گذاری و در نهایت سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.

صندوق سرمایه گذاری آفرینش، در حوزه‌‌های کاری خود نمونه‌های موفق زیادی دارد. در حوزه‌ی پزشکی می‌توان به استارتاپ پالسینو، سامانه هوشمند خدمات پزشکی اشاره کرد. این استارتاپ با فراهم کردن بستری پیشرفته، باعث می‌شود فرد بیمار بتواند بهترین، راحت‌ترین و ارزان‌ترین خدمات پزشکی مورد نیاز خود را پیدا کند.

از استارتاپ‌های موفق دیگری که صندوق سرمایه‌گذاری آفرینش بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده است می‌توان به والکس، هرمس و آی‌لینک اشاره کرد. همچنین در حوزه‌ی تبلیغات استارتاپ‌های باکس و زربن از نمونه‌های موفق سرمایه‌گذاری این صندوق به شمار می‌آیند.